Μήπως ήταν πάντα το ίδιο;

Στα δικά μας χρόνια, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Βέβαια μερικά πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ σ' αυτόν τον τόπο και, πολύ φοβάμαι ότι ποτέ δε θ' αλλάξουν. Αλλά τότε, μπορεί να με θεωρήσεις υπερβολικό ή αιθεροβάμονα, υπήρχαν κάποιες αρχές, κάποιες αξίες και όλοι τις βάζαμε πάνω από τους εαυτούς μας.

Τώρα, μπορούν οι κρατούντες να φιμώνουν κάθε πολίτη που έχει το θάρρος να πει τη γνώμη του, αν αυτή αντίκειται σ' αυτά που τους χαϊδεύουν τ' αυτιά. Ίσως γιατί θέλουν τους νέους υποχείριά τους, χωρίς άποψη. Ίσως γιατί, καθένας που ταράζει τα λιμνάζοντα νερά της κοινωνίας, αποτελεί γι αυτούς απειλή. Και τότε, βρίσκουν χίλιες δυο δικαιολογίες για να τον βγάλουν από τη μέση, διαβάλλοντάς τον.

Αναρωτιέμαι, γιατί να μην έχει δικαίωμα να μιλήσει στους συμπολίτες του ένας άνθρωπος που έχει επιτελέσει το καθήκον του απέναντι στην πατρίδα του στο ακέραιο; Ένας άνθρωπος που την έχει υπηρετήσει μέσα από αξιώματα και έχει εκλεγεί, τονίζω εκλεγεί, σε τιμητικές θέσεις;

Γνωρίζω καλά ότι σου φαίνεται παράξενο που με ακούς να μιλάω για τον εαυτό μου, ποτέ δεν το έκανα αυτό. Ίσως το κάνω τώρα που βλέπω το τέλος να πλησιάζει και δεν έχω καμία επιθυμία να προσπαθήσω να ανατρέψω τον βιολογικό θάνατο, αυτήν την ασήμαντη υποταγή στις μικρότητες της ζωής. Ίσως πάλι γιατί κάποιος μακρινός, πολύ μακρινός μου συμπολίτης (αλλά μήπως όλοι δεν είμαστε συμπολίτες ανά τους αιώνες σ' αυτόν τον κόσμο;), με χρησιμοποιεί για να εκφέρει δικές του απόψεις!

Ο ηλικιωμένος άντρας κούνησε το κεφάλι του με πικρία. Δεν είχε διάθεση για πολλά λόγια, ο χρόνος του τελείωνε. Αυτός ο γήινος χρόνος, ο τόσο περιοριστικός, ο τόσο ασήμαντος. Σήκωσε τα μάτια του και κοιτάζοντας τον υγρό τοίχο της φυλακής μονολόγησε:

Μήπως τελικά πάντα ήταν το ίδιο και πάντα το ίδιο θα είναι;

Εκείνη την ώρα, έφτασαν στ' αυτιά του τα λόγια που του έλεγε με μάτια που έλαμπαν ένας νέος που βρισκόταν έξω από το κελί του:

- Σωκράτη, ξανασκέψου το, υπάρχει ακόμα χρόνος!

1. Ο Σωκράτης μετείχε στην πολεμική επιχείρηση της Αθήνας κατά της Ποτιδαίας το 432 Π.Χ. Στη διάρκεια μάλιστα της μάχης, έσωσε τη ζωή του Αλκιβιάδη. Το 424 Π.Χ. πολέμησε και πάλι (σε ηλικία 45 ετών, ιδιαίτερα μεγάλη ηλικία για πολίτη εκείνης της εποχής, πόσο μάλλον για να συμμετάσχει σε μάχη) κατά των Σπαρτιατών κοντά στο Δήλιο.

2. Το 406 Π.Χ. ο Σωκράτης μετείχε στη Βουλή των Πεντακοσίων και εξελέγη μέλος της Πρυτανείας.

Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 2001

<    >    ^