Albinoni, Tomaso (1671 - 1750)
Mεγάλος αδικημένος στην ιστορία της μουσικής... ή μήπως τυχερός;

Γεννήθηκε και έζησε τη Βενετία και ήταν σύγχρονος του Vivaldi. Οι συνθέσεις του περιλαμβάνουν 53 όπερες που τυχαίνουν στη σημερινή εποχή της καθολικής απαξίωσης και μια ποικιλία έργων οργανικής μουσικής, αρκετά από τα οποία παραμένουν στα ρεπερτόρια συναυλιών με έργα μουσικής δωματίου.

Το έργο του που τον άφησε στην αιωνιότητα... δεν ήταν δικό του! Για την ακρίβεια, το υπέροχο Adagio του στην πραγματικότητα απλά βασίστηκε σε ένα δικό του απόσπασμα που είχε αφήσει ημιτελές.

Ο Tomaso Albinoni ήταν ο μεγαλύτερος γιος μιας πλούσιας οικογένειας εμπόρων χάρτου. Γεννήθηκε στη Βενετία το 1671 και από νεαρή ηλικία έγινε ένας καταρτισμένος τραγουδιστής όπερας και διακεκριμένος βιολονίστας, πριν τελικά στρέψει την προσοχή του στη σύνθεση. Μέχρι το θάνατο του πατέρα του το 1709, μπορούσε να ασχολείται με τη μουσική περισσότερο για το κέφι του παρά για το κέρδος, αναφερόμενος στον εαυτό του σαν ερασιτέχνη «ντιλετάντη» ("dilettante" – ένας όρος που στην Ιταλία του 18ου αιώνα ήταν εντελώς απαλλαγμένος από δυσμενή υπονοούμενα). Κατά ένα περίεργο τρόπο, ο Albinoni δεν προσπάθησε ποτέ να γίνει μέλος του σιναφιού των μουσικών, παρά το γεγονός ότι κάτι τέτοιο θα του επέτρεπε να έχει απολαβές σαν μουσικός και συνθέτης και ίσως τον βοηθούσε να αναγνωριστεί περισσότερο.

Σύμφωνα με τους όρους της διαθήκης του πατέρα του απαλλάχθηκε από την ευθύνη της διαχείρισης της οικογενειακής περιουσίας (κάτι που, σαν πρωτότοκος υιός θα έπρεπε να αναλάβει υπό κανονικές συνθήκες και με βάση τα ήθη της εποχής) και αυτό το καθήκον πέρασε στα νεαρότερα αδέλφια του. Από εκείνο το σημείο και μετά έγινε μουσικός πλήρους απασχόλησης και μάλιστα, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες κάποια στιγμή της ζωής του διηύθυνε με επιτυχία μια ακαδημία τραγουδιού. Έμεινε στη Βενετία για όλη του τη ζωή, αν και οι πηγές αναφέρουν ένα ταξίδι του στη Φλωρεντία (1703) και το Μόναχο (1722). Μετά από μια μακριά περίοδο απραξίας, πέθανε τελικά το 1751.

Στα νεανικά του χρόνια προσπάθησε να ασχοληθεί με την εκκλησιαστική μουσική, χωρίς όμως επιτυχία. Τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή του κοινού σαν συνθέτης το 1694 με την πρώτη του όπερα "Zenobia, regina de Palmireni" και την πρώτη του συλλογή με οργανική μουσική ("Sonata a tre, op.1"). Στη συνέχεια, αφιέρωσε το χρόνο του μεταξύ συνθέσεων για τραγούδι (όπερες, σερενάτες και καντάτες) και ορχηστρικής μουσικής (σονάτες και κονσέρτα). Τα τραγούδια του κυκλοφορούσαν μόνο σε χειρόγραφα και, ακόμα και σήμερα ορχηστρικά του έργα παραμένουν στα αζήτητα (χειρόγραφα). Το “Adagio” του Albinoni βασίζεται σε ένα απόσπασμα ενός χειρογράφου που ανακαλύφθηκε στην Κρατική Βιβλιοθήκη της Δρέσδης μετά τον Δεύτερο παγκόσμιο Πόλεμο από τον Remo Giazotto, έναν μουσικολόγο από το Μιλάνο που εκείνη την εποχή προσπαθούσε να ολοκληρώσει την βιογραφία του Albinoni και τον κατάλογο των έργων του. Μόνο το τμήμα του μπάσου και έξι μέτρα της μελωδίας είχαν διασωθεί, πιθανότατα από το αργό μέρος μιας σονάτας για τρίο. Ο Giazotto «επανα-συνέθεσε» ουσιαστικά αυτό το Adagio το1945 που έχει μείνει στην ιστορία, βασισμένος στο απόσπασμα που είχε διασωθεί. Επειδή ο Giazotto είχε την αίσθηση ότι αυτό το θέμα αποτελούσε μέρος έργου εκκλησιαστικής μουσικής, πρόσθεσε όργανο. Είναι ίσως ειρωνικό το γεγονός ότι, η επαναφορά του Albinoni στο μουσικό στερέωμα δύο αιώνες αργότερα, οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό σε ένα μουσικό θέμα που ο ίδιος ο Albinoni δύσκολα θα αναγνώριζε.

Στις 17 Μαρτίου του 1705 ο Tomaso παντρεύτηκε (για την ακρίβεια «έκλεψε») την Margherita Raimondi, μια σταρ της όπερας της εποχής. Έκαναν επτά παιδιά αλλά η Margherita κατέφερε να διατηρήσει ζωντανή την καριέρα της μέχρι τις 22 Αυγούστου του 1721, οπότε πέθανε στη Βενετία από «πυρετό και εντερική φλεγμονή».

Από εκείνο το σημείο και μετά ο Albinoni έμεινε στο σκοτάδι. Μετακόμισε σε μια γειτονιά καταρρακωμένων -οικονομικά- ευγενών (San Barnaba) και έζησε εκεί σαν ερημίτης με τρία από τα παιδιά του, μέχρι το τέλος του στις 17 Ιανουαρίου του 1751.

<< (Μπα)ρόκ συναντήσεις μέσα στον καπνό

 

^